De strijd om technisch talent: waarom knelpuntberoepen blijven groeien

De opmars van knelpuntberoepen

De term ‘knelpuntberoep’ verwijst naar jobs waarvoor te weinig geschikte kandidaten beschikbaar zijn. Dit tekort zet bedrijven onder druk, belemmert economische groei en verhoogt de werkdruk voor de bestaande werknemers. Steeds meer sectoren ondervinden de impact, en zonder gerichte oplossingen dreigt dit probleem alleen maar groter te worden. Het heeft meerdere oorzaken: 

1. Vergrijzing van de arbeidsmarkt: De babyboomgeneratie gaat massaal met pensioen, en hun ervaring en vakkennis verdwijnen mee. Tegelijkertijd komen er te weinig jonge mensen bij om deze posities in te vullen. Vooral in technische beroepen, waar jarenlange ervaring vaak cruciaal is, ontstaat hierdoor een vacuüm. Dit leidt tot vertragingen in projecten, een stijgende werkdruk voor de resterende werknemers en een grotere afhankelijkheid van buitenlandse arbeidskrachten. 
2. Mismatch tussen onderwijs en arbeidsmarkt: De technologische vooruitgang gaat razendsnel, maar ons onderwijssysteem kan niet altijd even snel volgen. Veel jongeren worden opgeleid in richtingen die minder goed aansluiten bij de noden van de arbeidsmarkt. Daarnaast zijn traditionele leertrajecten vaak te star om snel in te spelen op nieuwe trends. Dit leidt tot een paradox: er zijn werkzoekenden, maar ze beschikken niet over de juiste vaardigheden. Bedrijven zijn daardoor steeds vaker genoodzaakt om zelf opleidingen en bijscholingen te organiseren of om een goede opleidingspartner te zoeken om nieuw personeel op het vereiste niveau te krijgen. 
3. Negatief imago van technische beroepen: Veel jongeren kiezen liever voor kantoorjobs dan voor een job in de bouw, mechanica of industriële automatisatie. Technische beroepen worden nog te vaak geassocieerd met zware fysieke arbeid, terwijl ze in werkelijkheid steeds innovatiever en uitdagender worden. Moderne technologieën, zoals robotica en AI, spelen een steeds grotere rol en maken veel technische beroepen intellectueel en technologisch veeleisender. Helaas blijft het beeld van ‘vuile handen’ en ‘zwaar labeur’ hardnekkig, wat jonge mensen ontmoedigt om voor een technische richting te kiezen.
4. De technologische evolutie: Digitalisering, robotisering en automatisering zorgen ervoor dat veel bedrijven nood hebben aan gespecialiseerde profielen. Denk aan machine-operatoren, onderhoudstechnici en programmeurs voor industriële robots. Omdat deze technologieën voortdurend evolueren, is de vraag naar experts groter dan het aantal mensen dat erin wordt opgeleid. Bovendien worden bedrijven die achterblijven in digitale transformatie minder competitief, wat de economische groei afremt. 

Hierdoor worden technische profielen steeds belangrijker

De vraag naar technische profielen groeit niet alleen omdat er te weinig mensen zijn, maar ook omdat onze economie er meer en meer afhankelijk van wordt. Verschillende trends dragen bij aan deze stijging: 

1. De energietransitie: Met de overstap naar hernieuwbare energie groeit de nood aan technische specialisten. Zonnepanelen, windturbines en warmtepompen vereisen geschoolde installateurs en onderhoudstechnici. De vraag naar deze profielen zal de komende jaren alleen maar stijgen. Bovendien worden overheden steeds strenger op energieneutraliteit, waardoor bedrijven en particulieren verplicht worden om duurzame installaties te laten plaatsen en ze te laten onderhouden door gekwalificeerde technici.
2. Industrie 4.0: Productiebedrijven worden steeds slimmer en digitaler. Sensoren, geautomatiseerde productielijnen en slimme software vragen om mensen die deze technologieën kunnen ontwikkelen, beheren en onderhouden. Zonder voldoende technici kunnen bedrijven niet langer concurreren en dreigt de industrie achterop te raken. Daarom groeit de vraag naar hoogopgeleide ingenieurs en technici die complexe systemen kunnen programmeren en onderhouden
3. Bouw en infrastructuur: De bouwsector heeft een chronisch tekort aan geschoolde werkkrachten. Of het nu gaat om elektriciens, loodgieters of HVAC-specialisten, de vraag blijft groeien terwijl de instroom stagneert. De komende jaren zal de verstedelijking toenemen, wat de bouwsector verder onder druk zet. Slimme gebouwen met geavanceerde technologieën vragen om specialisten die niet alleen traditionele vaardigheden beheersen, maar ook nieuwe digitale technieken kunnen toepassen.
4. Onderhoud en herstellingen: Machines, voertuigen en installaties worden steeds complexer. Dit betekent dat er niet alleen meer technici nodig zijn, maar ook dat ze zich voortdurend moeten bijscholen om bij te blijven met de nieuwste technologieën. De economie kan niet draaien zonder een robuuste groep technici die instaan voor het onderhoud van transportnetwerken, fabrieken en andere essentiële infrastructuren. 

Hoe speelt Syntra West hierop in?

Wij bij Syntra West zetten actief in op om dit nijpende probleem te helpen oplossen. Met ons aanbod aan knelpuntberoepopleidingen en nauwe banden met de industrie verkleinen we de kloof tussen vraag en aanbod. Een goed voorbeeld hiervan is onze vernieuwde campus Konnect in Kortrijk. 

Konnect is speciaal ontworpen om opleidingen in de technische sector te moderniseren en beter af te stemmen op de arbeidsmarkt. Hier bieden we opleidingen aan in industriële automatisatie, onderhoudstechniek, elektriciteit en andere technische vakgebieden. De campus beschikt over hypermoderne werkplaatsen en simulatoren, waardoor cursisten niet alleen theoretische kennis opdoen, maar ook direct praktijkervaring opbouwen.

Een ander mooi initiatief is de samenwerking tussen Syntra West en Randstad: het omscholingstraject Randstad Spark. Dit programma biedt kandidaten de mogelijkheid om zich in twaalf maanden om te scholen tot elektromecanicien, terwijl ze tegelijkertijd een volwaardig loon ontvangen door te werken bij hun toekomstige werkgever. Daarnaast onderscheidt dit traject zich door een sterke praktijkgerichte aanpak: 60% van de opleiding bestaat uit werkplekleren, waardoor cursisten de theorie direct kunnen toepassen op de werkvloer. Dit verlaagt niet alleen de drempel voor omscholing, maar garandeert ook een vlotte overgang naar een nieuwe carrière in de techniek. Dit model is succesvol getest in Sint-Niklaas en wordt in 2025 uitgebreid naar Kortrijk. Indien deze aanpak aanslaat, willen we dit concept ook uitbreiden naar andere technische knelpuntberoepen. 

Conclusie

De stijging van het aantal knelpuntberoepen en de toenemende vraag naar technische profielen zijn geen tijdelijke fenomenen. Vergrijzing, technologische vooruitgang en maatschappelijke trends maken dat deze beroepen in de toekomst alleen maar belangrijker zullen worden. Het is dan ook essentieel dat wij bij Syntra West deze uitdaging aangaan en actief inspelen op deze noden. Met initiatieven zoals de campus Konnect en de samenwerking met Randstad zetten we een stap in de juiste richting, maar de uitdaging blijft groot. Enkel door een combinatie van onderwijsvernieuwing, promotie van technische beroepen en investeringen in bij- en omscholing kunnen we deze trend keren en zorgen voor een gezonde en innovatieve arbeidsmarkt.